Gazeta Podatkowa nr 72 (2155) z dnia 5.09.2024

Podatek rolny w działalności przedsiębiorców

Jeśli przedsiębiorca posiada użytki rolne i nie wykorzystuje ich do prowadzenia działalności gospodarczej (nie są zajęte na taką działalność), to podlegają one opodatkowaniu dużo niższym podatkiem rolnym. Wyłączenie z opodatkowania podatkiem rolnym ma miejsce jedynie w przypadku faktycznego wykorzystywania użytków rolnych do prowadzenia działalności gospodarczej.

Kiedy grunty mają charakter rolny?

Opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza. Tak stanowi art. 1 ustawy o podatku rolnym. O charakterze danego gruntu decydują zapisy w ewidencji gruntów i budynków. Dane wynikające z tej ewidencji stanowią podstawę opodatkowania gruntów podatkiem rolnym lub podatkiem od nieruchomości. Dane z ewidencji korzystają z domniemania zgodności ze stanem rzeczywistym.

Pojęcie użytków i nieużytków rolnych zawarto w rozporządzeniu Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. z 2024 r. poz. 219). Zgodnie z § 68 tego rozporządzenia grunty rolne dzielą się na użytki rolne, do których zalicza się np. grunty orne oznaczone symbolem R, łąki trwałe oznaczone symbolem Ł, grunty rolne zabudowane oznaczone symbolem Br. Drugą kategorię gruntów rolnych stanowią nieużytki oznaczone symbolem N. Do nieużytków zalicza się grunty rolne nienadające się bez znacznych nakładów do działalności wytwórczej w rolnictwie, w szczególności:

• bagna (błota, topieliska, trzęsawiska, moczary, rojsty),
• piaski (piaski ruchome, piaski nadbrzeżne, wydmy),
• naturalne utwory fizjograficzne, takie jak: urwiska, strome stoki, uskoki, skały, rumowiska, zapadliska, nisze osuwiskowe, piargi,
• grunty pokryte wodami, które nie nadają się do produkcji rybnej (sadzawki, wodopoje, doły potorfowe).

Nieużytki rolne tak sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków nie podlegają opodatkowaniu podatkiem rolnym. Nie podlegają też opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości. Jak bowiem określa art. 7 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 70 ze zm.), zwalnia się z podatku od nieruchomości grunty stanowiące nieużytki, użytki ekologiczne, grunty zadrzewione i zakrzewione, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej.

Gdy grunt rolny ma przedsiębiorca

Jak już wspomniano, opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, a nie podatkiem rolnym podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne, ale zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza. Przy czym samo posiadanie gruntu przez przedsiębiorcę nie powoduje automatycznie uznania, iż grunt jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą. Dla uznania, że grunt jest zajęty na prowadzenie działalności gospodarczej, konieczne jest wykonywanie na nim czynności związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą (patrz ramka). Jeżeli grunty rolne nie są przez przedsiębiorcę zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej, wówczas powinny być opodatkowane nie podatkiem od nieruchomości, ale podatkiem rolnym.

Ustawa - Prawo przedsiębiorców stanowi, że działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły. Natomiast za działalność gospodarczą nie uznaje się:

• działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego,
• wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów,
• wyrobu wina przez producentów będących rolnikami wyrabiającymi mniej niż 100 hektolitrów wina z własnych winorośli,
• działalności rolników w zakresie sprzedaży, o której mowa w art. 20 ust. 1c ustawy o pdof (Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.).

Również z art. 1a ust. 2 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych wynika, że działalność rolnicza i leśna nie jest działalnością gospodarczą w rozumieniu tej ustawy. Użytki rolne podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości tylko w jednym przypadku, a mianowicie wówczas, gdy nastąpiło ich zajęcie na prowadzenie działalności gospodarczej. W przepisach brak jest jednak definicji tego pojęcia. W literaturze i orzecznictwie sądowym przyjmuje się, że użytki rolne zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej to grunty, na których w rzeczywistości wykonywane są czynności składające się na prowadzenie działalności gospodarczej. Zajęciem w tym rozumieniu jest już rozpoczęcie prac mających na celu realizację inwestycji, tj. niwelacja gruntu, jego ogrodzenie, rozpoczęcie prac budowlanych itp. (patrz ramka). Czynności związane z prowadzeniem działalności gospodarczej na gruncie rolnym muszą być wykonywane w sposób trwały (nieincydentalny) i tak, że w zasadzie wykluczają prowadzenie innej działalności. Na użytku rolnym zajętym na prowadzenie działalności gospodarczej nie może być prowadzona typowa działalność rolnicza.

Możliwe jest również opodatkowanie części nieruchomości stanowiącej grunt rolny podatkiem od nieruchomości w części zajętej na prowadzenie działalności gospodarczej i podatkiem rolnym w odniesieniu do części nieruchomości niezajętej na prowadzenie takiej działalności (por. m.in. wyrok WSA w Gorzowie Wlkp. z dnia 1 września 2021 r., sygn. akt I SA/Go 274/21).

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 15.11.1984 r. o podatku rolnym (Dz. U. z 2024 r. poz. 1176).